Norweskie naprawy w cieniu geopolityki

W mijającym tygodniu rynek gazu w Europie charakteryzował się umiarkowaną zmiennością cen kontraktów TTF (OCT25), które oscylowały w przedziale 31,96 EUR/MWh-33,12 EUR/MWh. Pod koniec tygodnia nastąpiła lekka korekta do poziomu 31,97 EUR/MWh, pomimo chwilowych wzrostów powyżej 32,7 EUR/MWh. Głównymi czynnikami wpływającymi wówczas na rynek były rosnące ceny EUA oraz oczekiwania na większe dostawy LNG do Europy, kompensujące ograniczenia eksportu gazu z Norwegii. Równocześnie, popyt na LNG w Azji pozostawał stabilny, a do Chin trafiały kolejne dostawy z rosyjskiego kompleksu Arctic LNG 2.

W poniedziałek ceny gazu wzrosły w odpowiedzi na wydarzenia geopolityczne, skupiające się głównie wokół potencjalnych sankcji na Rosję oraz apelu amerykańskiego Sekretarza ds. Energii o całkowite wstrzymanie zakupów rosyjskich surowców przez kraje UE. 

Na rynek wpływała również ograniczona generacja z OZE ( w poniedziałek i wtorek) – szczególnie z farm wiatrowych w Niemczech, gdzie produkcja spadła nawet o 10 GW poniżej normy sezonowej. Wzrost cen napędzała także niepewność związana ze skalą strajku we francuskiej energetyce oraz dalszymi ograniczeniami przesyłu z Norwegii.

We wtorek (09.09) odnotowano niewielki spadek cen, choć w trakcie dnia obserwowano znaczną zmienność – notowania spadły do 32,20 EUR/MWh, po czym odbiły do 33,20 EUR/MWh. Początkowa korekta była efektem informacji o trzecim z rzędu tankowcu z rosyjskim LNG, który przypłynął do Chin. Natomiast późniejszy wzrost cen wynikał z doniesień o ataku Izraela na przywódców Hamasu w Katarze. Dodatkowo Unia Europejska pracuje nad 19. pakietem sankcji, który ma objąć m.in. rosyjskie firmy naftowe i banki, a także podmioty z państw trzecich wspierające handel rosyjskimi surowcami.

Z fundamentalnego punktu widzenia, sytuacja na rynku gazu nie wskazuje na potencjał do znaczącego wzrostu cen. Dostawy LNG do Europy Północno-Zachodniej są o 12% wyższe względem średniej 30-dniowej, a od dzisiaj (11.09) oczekiwany jest silny wzrost produkcji energii z wiatru w Europie Północno-Zachodniej – w Niemczech generacja ma osiągnąć 20 GW, co chwilowo zmniejszy zapotrzebowanie na energię z paliw kopalnych o 47% d/d. Jednocześnie jednak zapasy gazu w UE pozostają niższe od 5-letniej średniej (79% vs 86%).

Ważnym wydarzeniem było również podpisanie przez Węgry nowej umowy na import gazu ze spółką Shell. Ma ona obowiązywać od stycznia 2026 i trwać 10 lat, opiewając o 200 mln m³/rocznie. Rozwinięcie współpracy z zachodnim dostawcą ma na celu zwiększenie dywersyfikacji źródeł pozyskiwania gazu oraz zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego. Dodatkowo Turecki Minister ds. Energii poinformował o podpisaniu umów przez państwową spółkę Botas z koncernami BP (1,6 mld m³/r), Shell (800 mln m³/r) oraz Eni SpA (500 mln m³/r). Każdy z tych kontraktów ma obowiązywać 3 lata.

Notowania kontraktu CAL26 na gaz polskiej TGE wzrosły z poziomu 157,69 PLN/MWh w zeszły czwartek do 161,85 PLN/MWh w obecny wtorek. Gaz ponownie zajmuje 4. miejsce w strukturze wytworzenia z 13% udziałem w miksie (wobec 14% tydzień temu).

W dniach 20–25 października 2025 roku planowane są prace modernizacyjne w punkcie GCP GAZ-SYSTEM/UA TSO na połączeniu międzysystemowym Polska–Ukraina, których celem jest poprawa uwarunkowań przesyłowych oraz wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego Ukrainy. W tym czasie dostępność przepustowości będzie ograniczona, a fizyczny przesył gazu w dniach 20–23 października zostanie całkowicie wstrzymany. Uczestnicy rynku są zachęcani do wcześniejszych rezerwacji oraz nominacji w produktach dobowych, zwłaszcza przed i po okresie prac.

Jednocześnie w Polsce osiągnięto ważny krok w transformacji energetycznej – 10 września w Strzelinie uruchomiono pierwszą w kraju biometanownię przyłączoną do sieci gazowej Polskiej Spółki Gazownictwa. Instalacja zlokalizowana przy cukrowni koncernu Südzucker wykorzystuje wysłodki buraczane do produkcji biogazu, który po przetworzeniu trafia do sieci w postaci biometanu. Dzięki rozbudowie systemu biogazowego, maksymalna moc instalacji wzrosła z 4 MW do 45 MW, a w najbliższej kampanii buraczanej aż 80% energii potrzebnej do pracy zakładu pochodzić będzie z własnego biogazu. Nadwyżki zielonego gazu będą wtłaczane do sieci zgodnie z jej chłonnością, co zbliża cukrownię do pełnej niezależności energetycznej i czyni ją potencjalnie pierwszym zakładem w Polsce, który wyprodukuje cukier neutralny klimatycznie.

Komisja sejmowa poparła projekt ustawy przedłużający świadczenie usługi biletowej przez RARS dla importerów gazu do 30 września 2026 r. Usługa ta polega na tym, że importer gazu zleca RARS utrzymywanie obowiązkowych zapasów gazu za odpowiednią opłatą, zamiast robić to samodzielnie. Projekt zakłada również stopniowe zwiększanie roli RARS w utrzymywaniu obowiązkowych rezerw ropy i paliw. Obowiązek importerów i producentów w tym zakresie będzie sukcesywnie zmniejszany – do 45 dni w 2027 roku.