Rynek gazu wobec napięć geopolitycznych

Rynek gazu wobec napięć geopolitycznych

Notowania gazu (NOV25) na przestrzeni tygodnia kierowały się tendencją spadkową z poziomu 32,17 EUR/MWh w zeszły piątek (10.10) do 31,48 EUR/MWh w poniedziałek (13.10). Później nastąpiło nieznaczne umocnienie cen dochodzące w środę do 31,83 EUR/MWh.

Jednym z kluczowych czynników wpływających na notowania były zmienne prognozy pogody. Spadek cen związany był z wyższymi niż oczekiwano temperaturami (powyżej normy sezonowej). Dodatkowo, ostatnia zwiększona produkcja z farm wiatrowych oraz dostępność francuskiej energii jądrowej, wywierały presję na ceny. Zgodnie z aktualnymi prognozami, od 20 października ma nastąpić istotny wzrost temperatury, utrzymujący się aż do ostatnich dni miesiąca. Warto również wspomnieć, iż brak konieczności wytłaczania z magazynów gazu w związku z ociepleniem w pierwszej połowie ostatniego tygodnia, wpłynęło na spokojniejsze nastroje uczestników rynku.

Dodatkowym czynnikiem przynoszącym spadek obaw związanych z zapełnieniem magazynów przed zimą były rosnące dostawy LNG do Europy Północno-Zachodniej. Przepływy skroplonego gazu w regionie przekraczały 220 mln m³/d, co oznaczało wartości wyższe o ponad 10% względem 30-dniowej średniej. Warto również wspomnieć, iż pod koniec obecnego tygodnia miały zakończyć się strajki w terminalach Montoir i Fos, co również działało prospadkowo na ceny gazu (ostatecznie przedłużono strajk do poniedziałku). Ponadto, uczestnicy rynku oczekują bliskiego uruchomienia amerykańskiego terminalu Golden Pass LNG, co ma być sygnałem nadchodzącej, zwiększonej podaży. Jednocześnie Egipt zapowiedział podniesienie poziomu eksportu LNG w najbliższych miesiącach, co również zostało odnotowane, ponieważ kraj stał się ostatnio importerem netto LNG, przez co wzmocnił konkurencję o dostawy w basenie Morza Śródziemnego.

Uczestnicy rynku bacznie obserwowali rozwój sytuacji na Bliskim Wschodzie. Wstępne porozumienie i zawieszenie broni między Izraelem a Hamasem początkowo działały jako czynnik obniżający premię ryzyka w cenach gazu. Na mocy umowy, zatwierdzonej dzień później przez rząd Benjamina Netanjahu, wojska izraelskie rozpoczęły wycofywanie się z obszarów objętych konfliktem, a Palestyńczycy uzyskali możliwość powrotu z obozów, do których wcześniej zostali przymusowo przesiedleni. Hamas zobowiązał się do uwolnienia wszystkich izraelskich zakładników w zamian za wypuszczenie więźniów przetrzymywanych przez Izrael. Jednak dalsze nieustające napięcia, w tym ograniczenia pomocy humanitarnej do Gazy przez Izrael oraz groźby USA w stronę Hamasu, zwiększały niepewność co do stabilności sytuacji w regionie będącym ważnym źródłem surowców energetycznych.

W ostatnich dniach również relacje handlowe między Stanami Zjednoczonymi i Chinami uległy wyraźnemu zaostrzeniu. Administracja Donalda Trumpa nałożyła sankcje na ok. 100 chińskich i irańskich podmiotów powiązanych z handlem irańską ropą. Restrykcje objęły m.in. rafinerię Shandong Jincheng, terminal Rizhao Shihua oraz tankowce z tzw. „floty cieni”. Krok ten był argumentowany faktem, iż dochody z eksportu ropy wspierają irański program nuklearny i działalność bojówek. Chiny odpowiedziały ostro, potępiając działania USA jako jednostronne i bezprawne. Równocześnie Donald Trump zapowiedział możliwość wprowadzenia od 1 listopada 100-procentowych ceł na chińskie towary oraz zaostrzenia kontroli eksportu kluczowych technologii. Chiny zareagowały wprowadzeniem ograniczeń w eksporcie metali ziem rzadkich, które są kluczowe dla wielu sektorów, w tym obronnego i technologicznego. Pomimo planowanego spotkania liderów obu państw podczas Forum APEC w Korei Południowej, rynek obawia się dalszej eskalacji. Pomimo tego, że sytuacja ta wpływa głównie na notowania ropy Brent, jest ona istotna dla całego rynku surowców energetycznych.

Konflikt rosyjsko-ukraiński nadal wpływał na rynek poprzez wzrost zapotrzebowania Ukrainy na gaz importowany z UE. Po ostatnich atakach na infrastrukturę energetyczną kraju, szacuje się, że import gazu do Ukrainy do końca roku wzrośnie o około 1 mld m³, a podobna wartość oczekiwana jest w I kwartale 2026 r.

Gaz w Polsce:

Na przestrzeni ostatniego tygodnia notowania CAL26 na gaz polskiej TGE kierowały się tendencją spadkową z poziomu 155,35 PLN/MWh (10.10) do 153,62 PLN/MWh (15.10).

Ministerstwo Energii przekazało do konsultacji projekt nowelizacji rozporządzenia systemowego dotyczącego gazu, mającego na celu ułatwienie podłączania dużych odbiorców, takich jak nowe elektrownie, do krajowej sieci przesyłowej. Projekt przewiduje, że operator systemu przesyłowego, spółka Gaz-System, będzie mógł wyznaczać alternatywne punkty wyjścia z systemu dla określonych grup odbiorców, co pozwoli na budowę odcinków gazociągów bezpośrednio z głównych magistrali przesyłowych do odbiorców. Obecne przepisy ograniczają bowiem możliwość bezpośredniego podłączania instalacji, zwłaszcza do gazociągów o średnicy DN 1300 i większej, co zmusza inwestorów do budowy długich i kosztownych przyłączy.

Zdaniem ekspertów, na zmianach skorzystają przede wszystkim nowe elektrownie gazowe, w tym jednostki OCGT (Open Cycle Gas Turbine), które dzięki elastyczności i szybkiemu rozruchowi mogą efektywnie stabilizować system elektroenergetyczny uzupełniając odnawialne źródła energii. Bezpośredni dostęp do magistrali ma oznaczać niższe koszty inwestycyjne, szybszą realizację projektów oraz większą pewność dostaw gazu, co poprawia bezpieczeństwo energetyczne kraju. Projektowane przepisy dotyczą odbiorców zużywających ponad 45 tys. m³ gazu na godzinę, czyli podmiotów o strategicznym znaczeniu dla gospodarki.

Jednocześnie, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (URE) wyraził zastrzeżenia, wskazując, że nowelizacja może skutkować przeniesieniem kosztów budowy i eksploatacji nowych gazociągów na pozostałych użytkowników systemu, co w praktyce oznacza subsydiowanie wytwórców energii przez operatora przesyłowego. URE zwrócił również uwagę na ryzyko opóźnień realizacji kluczowych zadań operatora oraz potencjalne obniżenie bezpieczeństwa dostaw gazu.